Vorto: sur
-
Prepozicio; uzate kun nominativo indikas fizikan aŭ metaforan pozicion, karakterizatan per kontakto de ekstere, kaj precipe de supre; pli speciale.
a. (Kun nominativo:) Prepozicio indikanta pozicion de aĵo aŭ ulo rilate al iu alia (kiun la prepozicio enkondukas), kiu estas pli malalte kaj ĝin tuŝas.
sur la tero kuŝas ŝtono
sidi sur seĝo, sur altaĵo
ripozi sur kuŝejo
teni la piedojn sur benketo
meti la botelojn prete sur la tablo
sur ĉevalo de najbaro la ŝarĝo ne pezas
bastoneto, sur kiu oni tenas plumon por skribado estas plumingo
havi sur si ĉifonaĵojn
eĉ unu polveron vi ne trovos sur lia vesto
la pordo turniĝas sur sia hoko
sur la sojlo
vi estas la plej feliĉa homo sur la tero
pakaĵo mia estas sur la ŝipo
la pastro bruligu tion sur la altaro
spikoj rostitaj sur fajro
sur kruta ŝtuparo li levis sin al la tegmento
kiu estis sur la fundo de tiu koro?
mizero sur mizero
b. (Kun nominativo:) Prepozicio indikanta surfacon (supran aŭ alian) de objekto, realan aŭ ŝajnan, kiu estas loko kie io aperas, videblas aŭ okazas.
sur la ĉielo staras la bela suno
la suno hele lumis sur la serena ĉielo
sur la horizonto
sur lia vizaĝo mi vidis ĝojan rideton
ankoraŭ ĉiam nuboj sur la frunto
pentraĵo pendas sur muro
sur salikoj ni pendigis niajn harpojn
skribi sur papero
floroj broditaj sur glata fono
c. (Kun nominativo:) Prepozicio indikanta supraĵon de loko nefermita, senkonstrua aŭ senkovra, kie okazas la priparolata ago.
pasi sur la placo
sur tiuj herboriĉaj kampoj paŝtas sin brutaroj
sur la korto staras koko
Knut staris sur la bazaro kun la tornistro sur la dorso
promenante sur la strato mi falis
sur la bordo de la maro staris amaso da homoj
ili loĝas, vojaĝas sur la kamparo
mi ĉesigos en la urboj de Judujo kaj sur la stratoj de Jeruzalem la sonojn de ĝojo
mi loĝas sur la strato X
mi irigos vin sur rekta vojstreko
tiuj provoj estis fonditaj sur naiva espero
ĉ. (Kun nominativo:) Prepozicio, indikanta lokon de io ĝenerale.
sur la dekstra flanko
sur la flanko de sunleviĝo
li tie falis kaj mortis sur la sama loko
se mi estus sur ŝia loko, mi ne farus tion
li havas la kapon sur ĝusta loko
sur ĉiu loko estas la okuloj de Dio
sur ĉiu paŝo ni renkontis barojn
la vorto estis preta sur miaj lipoj
bonkora instruo estas sur ŝia lango
d. (Kun nominativo:) Prepozicio, enkondukanta komplementon kiu indikas portanton, posedanton aŭ suferanton de efiko, influo aŭ eco.
beno estas sur lia kapo
Mia spirito estas sur vi
li portis sur si la pekon de multaj
-
Prepozicio; uzate kun akuzativo, indikas direkton per finpozicio, t.e. fizikan aŭ metaforan supraĵon, kien io moviĝas, celas, strebas, efikas.
a. (Kun akuzativo:) Indikas lokon, sur kiu situas la celo aŭ finpozicio de la movo.
ŝi ĵetis en la koton la panon por paŝi sur ĝin kaj transiri kun sekaj piedoj
aliaj funebrantaj gastoj prenis ilin sur sian veturilon
malsupreniri sur la korton
tra la fenestro la vaporo iras sur la korton
senviva li falis sur la teron
meti sin sur la genuojn
ŝia kapo tiel flamis kaj la brusto tiel doloris, ke ŝi falis sur seĝon, ĉirkaŭprenis per la manplatoj la frunton kaj diris al si: mi ne povas!
li rigardis la pepantajn birdojn, kiuj vigle saltadis de branĉo sur branĉon
b. (Kun akuzativo:) Indikas tion, sur kion efikas, celas, trafas la ago.
al Dio plaĉu, sed sur diablon ne kraĉu
trafis falĉilo sur ŝtonon
brogita eĉ sur akvon blovas
li rigardis sur mian vizaĝon
direkti sian rigardon sur iun
la forĝisto blovas fajron sur karboj
mi metos sur min zibelan pelton
verŝi akvon sur florojn
li rigardas malsupren sur la kampon
rigardi sur la maron kaj sur la multajn ŝipojn
ili sin ĵetis kvinope sur min
ĵeti sin sur la kolon de iu
la malamiko etendis siajn manojn sur ĉiujn ŝiajn grandvaloraĵojn
Inger metis sur sin sian plej bonan veston kaj siajn novajn ŝuojn
c. (Kun akuzativo:) Prepozicio indikanta movon kies celo estas loko nefermita, senkonstrua aŭ senkovra (komparu sur).
fine li tamen rimarkis nefermitan pordeton kaj venis tra ĝi sur nian Novan Bazaron
bela dometo kun ses frontaj fenestroj, elirantaj sur rondoforman herbotapiŝe kovritan korton
ĉ. (Kun akuzativo:) Prepozicio, enkondukanta komplementon kiu indikas ricevanton, trafaton, akceptanton de efiko, influo aŭ ago.
nenia homo per siaj privataj falsaj paŝoj povas havi ian influon sur ĝian sorton
honestaj homoj, kiuj prenis sur sin la malgrandan laboron efektive konatiĝi kun ĝi
sur vin falas la malbeno
mi prenus sur min la respondecon
ŝi prenis sur sin la formon de malriĉa virino
havi influon sur iun, sur ion (influi)
sur la danan tronon mi havas rajton
la reĝo ne metis atenton sur la raporton de la komisio
En aliaj lingvoj
- La angla: on
- La belorusa: на
- La ĉeĥa: na
- La franca: sur
- La germana: auf
- La hispana: sobre
- La hungara: -on, -en, -ön
- La indonezia: ke atas
- La itala: su
- La nederlanda: op
- La rusa: на
- La slovaka: na
- La sveda: på
- Tokipono: lon
- Volapuko: su
- La angla: onto
- La hungara: -ra, -re
- La kataluna: sobre [en, a]