Vorto: provi
-
(transitiva) Apliki objekton al ĝia destino, por kontroli, ĉu ĝi taŭgas, ĉu ĝi plaĉas.
provi instrumenton, maŝinon, ponton, ĉapelon, medikamenton sur malsanulo
provi vinon
la pli aĝa iris kun la ŝuo por provi ĝin , sed bedaŭrinde la granda piedfingro ne eniris, la ŝuo estis tro malgranda por ŝi
ŝi prenis la anasidon prove por la daŭro de tri semajnoj, sed ovoj ne aperis
nepre provu iom da «sampa»: ĝi estas bongustega, nuksgusta kaj nutroriĉa
siatempe mi ankaŭ iafoje provis cigaron
-
(transitiva) Elmeti al pritaksado de la valoro.
Rimarko: Ĉar oron oni kutimis provi per fandado, fajro rolas oftan rolon en la rilatantaj metaforoj.
a. Elmeti substancon al eksperimento, por kontroli ĝian valoron.
provi arĝenton, oron
fajro provas la oron
b. Kontroli la valoron de io.
la fajro mem provos ĉies laboraĵon, kia ĝi estas
provi sian ŝancon , provi sian feliĉon
ni provos la fortunon
iru en la mondon, provu viajn kapablojn kaj lernu metion
kiam mi povos porti lancon, mi trovos Seton kaj ni provos niajn fortojn
afero, kiu plej forte provas lian sagacon
oni batas la oron por provi ĝian valoron
c. Elmeti iun al severa esplorado de liaj konoj, kapabloj, fido, fideleco, obeemo kaj tiel plu.
ili provis la Eternulon, dirante: ĉu la Eternulo estas inter ni, aŭ ne?
mi vin provu, ĉu vi en ĉio estas obeemaj
alvenis la Fariseoj, kaj komencis diskuti kun li, serĉante ĉe li signon el la ĉielo, por provi lin
tion ili diris, provante lin, por povi lin akuzi pri io
vi provis tiujn, kiuj nomas sin apostoloj kaj ne estas tiaj, kaj trovis ilin malveraj
ni provis vin, ‐ daŭrigis Voland, ‐ neniam ion petu! neniam kaj nenion
tiuj ankaŭ estu unue provitaj, poste ili servu kiel diakonoj, se ili estos neriproĉeblaj
obstine paŝas, provita, hardita, al cel' unufojon signita
-
(transitiva) Peni fari ion malgraŭ necerta sukceso, ekz-e pro tio, ke oni antaŭe neniam ĝin faris ĝisfine.
a. None
David zonis supre de siaj vestoj, kaj provis iri, ĉar li ne kutimis
mi provos paroli al la reĝo
Luka Lukiĉ provas ekfumi
li provis mallevi la piedon malsupren, sed ŝi ektimigite kriis
Zoja provas nerimarkeble tragliti la pordon, sed Vitalij kaptas ŝin je la mano
mi provu ne movi la kapon
mi provos ne fuŝi ĝin alifoje
b. None
ĉiu provas , kion li povas
en sia migrado li provis preskaŭ ĉiujn metiojn
provi eĉ la neeblon
provi vojon , artifikon , regulon , rimedon
li provis trian redakcion, kiu tamen rezultis eĉ pli malbona ol la du unuaj
c. None
«nun mi provos!», diris la tria
«ni provos», respondis trankvile la princo
En aliaj lingvoj
- La angla: attempt
- La belorusa: спрабаваць, каштаваць (manĝaĵojn)
- La bulgara: пробвам, опитвам
- La ĉeĥa: pokoušet se, pokusit se, vyzkoušet, zkusit
- La franca: essayer, éprouver (mettre à l'épreuve), mettre à l'épreuve, probar, tâcher, tester, tenter (essayer), tenter (mettre à l'épreuve)
- La germana: probieren
- La hispana: probar, intentar, tratar de, comprobar
- La hungara: kipróbál, megpróbál, próbára tesz, tesztel, megkísérel
- La nederlanda: proberen, passen, aanpassen
- La pola: próbować, wypróbowywać
- La portugala: provar, experimentar, ensaiar
- La rusa: пробовать
- La slovaka: okúsiť, pokúšať(sa), skúsiť, urobiť pokus
- La belorusa: выпрабоўваць
- La nederlanda: beproeven, testen, uittesten, proberen
- La pola: próbować, sprawdzać, poddawać próbie
- La rusa: испытывать
- a. La hispana: probar
- b. La hispana: comprobar
- c. La hispana: comprobar
- La belorusa: спрабаваць, прабаваць
- La nederlanda: proberen
- La pola: próbować, sprawdzać, usiłować
- La rusa: пробовать, пытаться
- a. La hispana: tratar de, intentar
- b. La hispana: probar, intentar
- c. La hispana: intentar, probar