Vorto: morto

  1. Perdo de la vivo.

    • trofrua morto

    • kondamni al morto

    • ĉe tiu ĉi malsano unu horo povas decidi inter vivo kaj morto

    • oni diras, ke se homo komencas rememori sian tutan travivitaĵon, tio ĉi estas signo de lia proksima morto

    • en kompanio eĉ morto faciliĝas

    • kio al unu donas forton, al alia donas morton

    • senpaga estas nur la morto, sed ĝi kostas la vivon

    • pro morto de malpli evoluintaj plantoj kaj vivaĵoj rompiĝis la nutroĉeno kaj estas minacataj fiŝnutraj specioj

  2. Simbola estaĵo, personigo de la morto.

    • la morto ne distingas, ĉiujn egale atingas

    • ŝi estis pala kiel la morto

    • mi edzigos vin mem kun la morto

    • la Morto estis tie en via loĝejo, mi vidis, ke li forflugis kun via malgranda infano, li neniam li alportas returne tion, kion li prenis

    • la morto ŝercon ne komprenas: oni ĝin vokas, ĝi venas

  3. (figure) Ekstermiĝo, detruiĝo, ruiniĝo, malapero.

    • morto de Kartago

    • morto de l' arto

    • ĉar la momento, en kiu ni ektuŝus tiun principon, estus la komenco de nia morto

    • al li ankaŭ minacas morto, se ne fizika, tiam ankoraŭ pli terura — morala

    • por homo, kiu ŝatas la riĉan diversecon de la homa kulturo, la formorto de aliaj lingvoj estus plej granda katastrofo

    • ĉerko simboligas la morton de la klerigado en Aŭstrio

    • de tempo al tempo iu deklaras «la morton de romano” aŭ eĉ, en la epoko de inform-teknologioj, «la morton de libro”

En aliaj lingvoj

    • La belorusa: сьмерць
    • La ĉeĥa: smrt, smrtka, smrťák (symb. bytost)
    • La franca: mort (subst.)
    • La germana: Tod, Exitus (med.)
    • La hispana: muerte
    • La hungara: halál
    • La indonezia: [mati] kematian
    • La itala: morte
    • La nederlanda: dood (z.nw.)
    • La pola: śmierć, zgon
    • La portugala: morte, falecimento, óbito
    • La rumana: moarte
    • La rusa: смерть
    • La slovaka: smrť, úmrtie
    • La sveda: död
    • Tokipono: moli
    • La germana: Tod, Gevatter Tod
    • La itala: Morte, Falciatrice
    • La portugala: morte (entidade imaginária)
    • La germana: Dahingehen, Verschwinden, Aussterben
    • La portugala: desaparecimento (f.)