Vorto: kio
-
Demanda pronomo por neŭtraĵoj.
kio okazis?
pri kio estas la demando?
Rimarko: Pro la misinfluo de la eŭropaj lingvoj, oni kutimas uzi «kio»n ĉiam ununombre, malkiel en ekz-e la lingvoj tjurkaj kaj malsimetrie ol «kiu ‐ kiuj»; tial anstataŭ nun decidu, kiojn vi kunprenos, kaj kiojn vi lasos ĉi tie, oni uzas ĉirkaŭfrazon (kiujn aĵojn vi kunprenos) , aŭ tute mallogike uzas ununombron ( kion vi kunprenos ‐ eĉ se temas pri pluraj aĵoj; tian mallogikaĵon oni neniam toleras ĉe kiujn vi kunprenos ). Iam la akordo tamen neprigas plurnombron: «Mi kredis,» diris sinjoro Gliddon, tre humile, «ke la Skarabo estis unu el la egiptaj dioj.» «Unu el la egiptaj kioj?»" ekkriis la mumio salte stariĝante..
-
Nerekte demanda pronomo por neŭtraĵoj.
neniu scias, kio morgaŭ lin trafos
li demandis ŝin, kion ŝi faras tie ĉi, tute sola
rigardu, kio eliras el la buŝo de via fratino
mi klarigis al vi, kio devas esti la celado de niaj kongresoj
Rimarko: En tiu senco, oni neniam esprimas la antaŭaĵon tio.
-
Relativa pronomo uzata anstataŭ kiu, kiam ĝia antaŭaĵo estas a) io, tio, ĉio (esprimita aŭ ne); b) antaŭa tuta prop.; c) substantivigita adjektivo kun nedifina signifo.
mi volas, ke tio, kion mi diris, estu obeata
sorto ofte alsendas, kion oni ne atendas
kio mia, tio bona
la urbo faris ĉion, kion ili povis por ke ni elportu la plej bonan rememoron
kio ajn estos l' unua vidoto, ĝi estos al Dio oferota
pri kio ajn prudenta vi al mi parolos, viaj vortoj ne perdiĝos
la naturo konservas sian moron, kion ajn la honto dirus
ŝi posedis fenomenan memoron, kio ŝin kapabligis traduki sen notoj plej longan paroladon
nun li havis tempon por ekzerci la soldatojn, kio estis lia plej amata okupo
li ridas konstante, kio estas netolerebla
la kongresaj kunsidoj okazos en unu sola domego, kio multe helpos al la bona aranĝo
la plej bona, kion oni povas fari, estas...
mi promesis ne kaŝi antaŭ vi eĉ la plej malgrandan, kion mi povas ekscii pri la sorto de via frato
la sola, kio mirigis ilin, estis tio, ke ili facile komprenis la lingvon
tio estus la plej terura, kio povus al mi okazi
tio estis la plej agrabla, kion oni povis al ŝi donaci
la sola, kion ili deziras, estas nur, ke oni lasu ilin trankvile vivi
la unua, kion ili aŭdis, estis...
la blanka, kion li vidis, estis nur ŝaŭmo sur la akvo
Rimarko: En tiu senco oni povas subkompreni la antaŭaĵon tio nur kiam ĝi estas je la sama kazo kiel kio: redonu, kion vi prenis.
En aliaj lingvoj
- La angla: what
- La belorusa: што
- La ĉeĥa: co, co, což
- La franca: quoi, que, quelle chose, qu'est-ce qui, qu'est-ce que, ce qui, ce que
- La germana: was
- La hebrea: מה
- La indonezia: apa
- La nederlanda: wat
- La pola: co
- La rumana: ce
- La rusa: что
- La slovaka: čo, čo, čože, čo, čože
- La taja: อะไร
- Volapuko: kios
- La angla: what
- Volapuko: kios
- La angla: which, that
- La hebrea: אותו, מה ש-, אשר, ש-
- La indonezia: yang
- Volapuko: kelos