Vorto: ĉeno

  1. Ligilo, plej ofte metala, el interkunigitaj ringoj.

    • ĉeno de poŝhorloĝo

    • ankroĉeno

    • a. Tia ligilo portata surkorpe (ekz. ĉirkaŭ la kolo, brako aŭ kruro) kiel ornamo.

      • ora kolĉeno kun ornampendaĵo

      • li vestis lin per bisinaj vestoj kaj metis oran ĉenon sur lian kolon

      • ŝia brusto estis kovrita per granda ĉenaĵo de malnovaj kaj novaj moneroj, kiuj formis veran grandan kolumon

      • infanoj derompis la florojn de la trunketoj kaj formis el ili ringojn, ĝis fine el tio fariĝis tuta ĉeno, antaŭe ĉeno ĉirkaŭ la kolo, poste alia trans la ŝultro, pendante ĝis la ventro, kaj ankaŭ la kapo ne estis forgesita

    • b. Tia ligilo uzata por kateni.

      • ĉeno de hundo

      • li ligis min per pezaj ĉenoj

      • li ofte estis ĉirkaŭligita per katenoj kaj ĉenoj, kaj la ĉenoj estis disŝiritaj de li kaj la katenoj frakasitaj, kaj neniu kapablis malsovaĝigi lin

      • oni rekompencas per feraj ĉenoj

      • la ĉenhundo en palaco sidas en sunlumo fiere sur sia budo kaj bojas kontraŭ ĉiu pasanto

      • ĉi tiuj vivgajnaĵoj, kiujn mi devus forlasi, fakte estas ĉenoj, kiuj retenas min

      • ni ne kapablis sukcese forskui la rigorajn ĉenojn de lia metodo

  2. (figure) Aro de interligitaj samspecaj aferoj.

    • a. Vico de homoj kunagantaj man-en-mane, ekz-e dancante, manifestante, estingante fajron kaj tiel plu.

      • dancis tre ĉarme unuj kun la aliaj, formis bonordajn ĉenojn kaj tenis sin reciproke svingante sin tien kaj reen

    • b. Sinsekvo de interrilataj objektoj aŭ aferoj.

      • ĉeno da montoj

      • ni tramarŝis la arbaregan montaran ĉenon por atingi ŝoseon

      • ĉeno de insuloj

      • la indonezia insularĉeno

      • ĉeno da ideoj

      • ĉeno de misaĵoj

      • la ĉeno de la generacioj

      • la ĉeno de RNA, de DNA, ĉeno el nukleotidoj, proteina ĉeno

      • polimeraza ĉena reakcio

      • tie estos ĉeno de zorgoj kaj suferoj

      • seninterrompa ĉeno de komercaĵoj

      • tio ne estas memstara afero, sed ero en longa ĉeno

      • tiu ĉi fiago estas nur unu en longa ĉeno de tiaj brutalaĵoj

      • ĉenkanto

    • c. Komerca reto; aro de filioj.

      • ĉeno kun mil kaj kelkcentoj da filioj

      • grandaj entreprenĉenoj

      • ĉeno de kafejoj

      • porfamilia restoracia ĉeno

      • superbazaraj ĉenoj elspionis dungitojn

      • kontraste al vera gastronomio kaj hotelismo, tiaj hotelĉenoj strebas nur al profito

  3. (de grafeo) Tia opo el eĝoj (u1,u2... un), ke ĉiu termo de ĝi havas randon komunan kun la antaŭa termo, kaj alian randon komunan kun la posta termo.

    • longo de ĉeno

    • simpla ĉeno

    • elementa ĉeno

    • komenca kaj fina verticoj de ĉeno

    • Rimarko: Oni diras, ke ĉeno «trairas eĝon» (resp. «trairas verticon») por signifi, ke la koncerna eĝo estas termo de ĝi (resp. la vertico estas rando de unu el ĝiaj termoj). Oni diras ankaŭ, ke ĉeno «ligas verticojn A al B » por signifi, ke A kaj B estas ĝiaj komenca kaj fina verticoj. La ekzisto de ĉeno liganta du verticojn difinas ekvivalento-rilaton super E. Notu, ke Werner por «ĉeno» aldonas rimarkon, ke «eĝoj ne ripetiĝas», kio laŭ ni validu nur por simplaj ĉenoj. Ĉi-kampa ĥaoso ekzistas ankaŭ en nacilingvaj terminologioj: ekz-e la pola «droga» (t.e. «vojo») signifas kaj «ĉeno», kaj «vojo» depende de la uzkunteksto; en germana enciklopedio ni trovis, ke «Weg» (t.e. «vojo») estas tio, kion ni nomas elementa ĉeno... La donitaj tradukoj estas do nur indikaj.

  4. Vektoro el bitoj aŭ signoj, kutime pakitaj, kutime kun speciala operacio por «kroĉi» (kunmeti) tiajn ĉenojn.

En aliaj lingvoj

    • La angla: chain
    • La belorusa: ланцуг, ланцужок
    • La bulgara: верига
    • La franca: chaîne (objet)
    • La germana: Kette
    • La hebrea: שרשרת
    • La hispana: cadena
    • La indonezia: rantai
    • La itala: stringa (inform.)
    • La nederlanda: ketting
    • La pola: łańcuch
    • La portugala: corrente
    • La rusa: цепь, цепочка
    • La slovaka: reťaz
    • Tokipono: linja
        • a. La germana: Reihe (Tanz), Kreis (Tanz), Reigen, Menschenkette
        • b. La angla: chain
        •     La franca: chaine (fig.), enchainement (succession), suite, succession
        •     La hebrea: שרשרת
        •     La indonezia: rantai
        •     La itala: catena (fig.), successione
        •     La pola: łańcuch, ciąg, szereg
        •     La portugala: cadeia, suceção, seqüência
        • c. La germana: Handelskette
    • La angla: chain, edge trail
    • La franca: chaine
    • La germana: Kantenzug
    • La itala: catena
    • La pola: droga (w grafie)
    • La rusa: цепь, маршрут
    • La angla: string
    • La franca: chaine (de caractères, de bits)
    • La germana: String, verkettete Liste
    • La hebrea: מחרוזת
    • La pola: łańcuch, ciąg
    • La portugala: cadeia
    • La rusa: строка, цепочка